İş yerleştirme sürecinde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

 

Programa karar verip acentesini de seçen ve işlemlere başlayan katılımcıların en önemli süreçlerinden bir taneside kendilerine en uygun işi seçmeleri ve sorun yaşamadan çalışabilecekleri, kendilerine uygun iş alanlarına yönlenmeleridir. Acentelerin asli görevlerinden bir tanesi katılımcıyı en uygun işe yerleştirmek olmasına rağmen bazen acentenin ya da acente çalışanlarının yanlış yönlendirmesi ya da yetersiz kalması ya da bazı öğrencilerin acentelerıini yanıltarak kapasitelerinin ve kabiliyetlerinin üzerinde bir işe yerleşmeleri program içerisinde istenmeyen bir takım sorunlara neden olabilir. Yerleştirme sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli başlıkları ve dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıralayabiliriz.

İşveren ve iş pozisyonları hakkında yeterli bilgiye sahip olma: Acenteler öğrencilerine sundukları işler hakkında detaylı bilgilendirme yapmalıdır. Yerleşmenizin yapılacagı işin, işverenin ve pozisyonların bir profili olmalıdır. Bu olmaksızın öğrencinin o işe çeşitli açılardan (iş başlangıç ve bitiş tarihlerinin uygunlugu, istenen İngilizce seviyesinin uygunluğu vb.) uygun olup olmadığı kestirilemez ve doğru bir eşleştirme yapılamaz. Bu profiller öğrencinin iş hakkında daha sonra bir sürprizle karşılaşmasını engelleyecek şekilde ücret, çalışma saatleri, istenen nitelikler, konaklama hakkında bilgiler, bölge hakkında bilgiler vs. de içermelidir. Bunların tamamı biizm sistemimiz tarafından sunulmaktadır.

İşe yerleşmenin doğru kanalla yapılması: Öğrenci doğru bir işle (tarihlerine, İngilizce seviyesine vs.) eşleştirildikten sonra işe alımı için gerek işveren gerekse işveren tarafından yetkilendirilmiş bi işe alım görevlisi tarafından mülakata tabi tutulmalıdır. Bunun yapılmadığı durumlarda yerleştirmeler sağlıklı olmaz ve öğrenci Amerikaya gittikten sonra işverenin öğrenciyi beğenmeme sorunları yaşanabilir. Bu mulakatlar yüz-yüze düzenlenen fuarlarla gerçekleştirilebileceği gibi web kamerası üzerinden yapılacak online görüşmelerle de sağlanabilir.

İngilizce seviyesi: Programa başvuru için istenilen İngilizce seviyesi en az orta düzey (Intermediate) olmasına rağmen her bir işinde kendi içerisinde istediği bir takım İngilizce seviyeleri vardır. Nasıl ki programa başvuru yapan her bir öğrencinin İngilizce seviyesi aynı değilse her bir işin ve işverenin beklediği İngilizce seviyeleride farklılık gösterebilir. Örneğin bir markette kasiyer olarak çalışacak ya da isteği böyle bir işte çalışmak olan bir öğrenciden daha ileri düzeyde (Advanced) İngilizce seviyesi istenmektedir. Ama bir otelde kat temizleyicisi olarak çalışacak öğrenciden orta düzey (Intemediate) İngilizce seviyesi beklenebilir. Bu her zaman iş pozisyonuna göre değil çoğu kez işverenin tercihlerine göre belirlenir. Katılımcı iş yerleştirme sürecinde mutlaka iş detaylarını okumalı ya da iş hakkında ve istenilen İngilizce seviyesi hakkında bilgi sahibi olmalı ve kendi İngilizcesinin bu işi yapmaya yeterli olup olmadığından emin olmalıdır.

İş başlangıç ve bitiş tarihleri: Her bir işin bir başlangıç ve bitiş tarihi vardır. Bu başlangıç ve bitiş tarihleri işin lokasyonuna, işverenin beklentilerine, sezonun yoğunluğuna, özel veya milli günlere, eleman kapasitesine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin okuldaki en son sınavınız ve okulunuzun kapanış tarihi 10 Haziran ise uçuş hazırlıklarınız, iş yerine ulaşım gibi sürecide göz önüne alarak iş başlangıç tarihi 14 Haziran ya da daha geç olan işleri tercih etmelisiniz. Ayrıca her bir seçilen işin, en erken bırakma kuralı vardır ve tarihi bellidir. Eğer seçtiğiniz iş ve işvereniniz en erken işi 10 Eylül tarihinde bırakmanızı istiyorsa en az bu tarihe kadar çalışıp çalışamayacağınızdan emin olarak bu işi seçmelisiniz. Eğer okulunuz 5 Eylül tarihinde açılacaksa ve nasıl olsa bir hafta erken dönerim mantığı ile hareket edip bu işi seçmemelisiniz. Bu tür bir davranış hem acentenizi hem de işvereninizi zor durumda bırakır. Çünkü işveren ve şirket sizin vermiş olduğunuz tarih aralıklarına güvenerek sizlere bu işi ayarlamaktadır. Türkiye’den programa katılan öğrencilerin yasal olarak çalışabilecekleri en son tarih 1 Ekimdir ve bu tarihten sonra hiç bir öğrenci yasal olarak çalışamamaktadır. Öğrenci iş bitiş tarihine olduğu kadar iş başlangıç tarihine de çok dikkat etmelidir. Bu tarih Amerika’da çok ciddiye alınır ve işe 1 gün dahi olsa geç gitme öğrencinin işinin ve dolayısı ile programının iptaline neden olabilir. Bu gibi durumların da telafisi yoktur.

Deneyim: Bazı işler bir takım deneyimler gerektirebilmektedir. Örneğin çok yoğun çalışan bir restoranda garson olarak bir öğrenciyi işe alacaksa ve iş detaylarında en az 3 aylık garsonluk deneyimi istenmekteyse bu kurala uyulması gerekmektedir. Hiç bir garsonluk deneyimi olmamasına rağmen nasıl olsa bu basit bir iş ve ben yaparım mantığı ile acenteyi ve işvereni yanıltıcı bilgi vermek ve bu tür bir deneyim gerektiren işi seçmek çok ciddi iş problemleri yaşamanıza hatta işten atılmanıza sebep olabilir. Bu yüzden eğer belli bir süre deneyim şartı olan bir iş seçiyorsanız bu deneyime sahip olup olmadığınızdan mutlaka emin olmalısınız ve bu konuda dürüst hareket etmelisiniz. Buna en güzel örneklerden biri de cankurtaranlık işidir. Böyle bir işi tercih edecek aday iş profilinde belirtilen yüzme kabiliyetlerini mutlaka bir havuzda denemeli ve ona göre gerçekçi kararını vermelidir.

Beklentiler: Öğrenci eğlence ve seyahat ile işi birbirine karıştırmamalı ve bu tür bir beklentiye girmemelidir. İşini bir İngilizce pratik aracı olarak da görmemelidir. Örneğin çalışırken eğlenirim düşüncesi ile bir iş tercih edip işe ve sorumlulularına odaklanmak yerine iş dışı faaliyetlere göre iş tercih etmeye çalışmak, kötü geçebilecek bir programın ilk habercisi olabilir. Tüm işlerde işveren aynı ciddiyet ve dikkati çalışanlarından beklemektedir. Öte yandan gidilecek yer ile alakalı beklentilerin de doğru ayarlanması gerekir. Gidilecek bölge iyi araştırılmalı varsa gidenlerle görüşülmeli ve yanlış beklentilerle hareket edilmemelidir.

Uygunluk: Katılımcının özellikleri ile işin şartlarının birbiri ile uyum içerisinde olması sadece tarih, İngilizce seviyesi gibi teknik alanlarda değil fiziki uygunluk açısından da çok önemlidir. Örneğin güneşe ve açık havaya karşı alerjisi olan bir öğrencinin açık alanda yapılan can kurtaranlık ya da eğlence parkı gibi işleri seçmek yerine kendisine uygun olan kapalı mekân işleri tercih etmesi gerekmektedir. Ya da kimyasallara karşı alerjisi olan bir öğrenci bunu dürüstçe hem acentesine hem de işverenine önceden söylemeli ve temizlik malzemesi gibi kimyasal kullanım gerektiren işleri asla tercih etmemelidir. Veya iş detaylarında ortalama 25 kg yük kaldırabilecek kapasiteye sahip olunmalı şeklinde bir ifade var ise ve bu yükü kaldırabilecek fiziki yeterliliğe sahip değilseniz asla öyle bir işi seçmemelisiniz.

İşverenin beklentileri ve iş kuralları: Her bir işyerinin ve işverenin mutlaka bir takım kuralları vardır ve bunlara uymak zorunludur. Örneğin iş detaylarında uzun saçlı erkek öğrenci kabul edilmiyorsa, açık ve görünen yerlerde dövme olması kabul edilmiyorsa, sigara kullanan bir çalışan istenmiyorsa bu ve bunun gibi kurallar dikkatli bir şekilde okunmalı ve bu tür kendisine uygun olmayan bir kural var ise ya bunu kabul edip o kurala göre hareket edilmeli ya da en başka bir iş tercih edilmelidir.

Yasal uygunluk: Work and Travel programında yasak olan işler ve kapsamları bellidir. Hiç bir öğrenci yasal olarak bu yasak işlerde çalışamazlar. Amerikan hükümetinin yayınlamış olduğu yasak iş listesi şu şekildedir:

Alaska’daki balık veya su ürünleri işleme fabrikalarındaki işler ile her türlü fabrika ve üretim işleri Pedicab, bisiklet taksi veya tekerlekli sandalye sürücüsü işleri veya bu gibi kişileri çalıştıran işyerlerindeki işler Yolcu taşınmasa bile kullanmak için ehliyet gereken araç veya vasıtaların sürücülüğü işleri ya da bu tür araçları işleten işyerlerindeki işler Mal alıp satma veya kapı kapı dolaşılan pazarlama işleri Komisyon üzerinden kazanç sağlayan satış işleri Çalışma saatlerinin yarıdan fazlasının 22:00 ile 6:00 arasında yer aldığı gece vardiyalı işler Kamp danışmanlığı, dadılık, bakıcılık, şahsi mülkte kâhyalık veya bakıcılık, hasta, çocuk ve yaşlı bakımı ile alakalı ev veya kliniklerdeki işler Hastane ya da tıbbi alanda yardımcılık ile ilgili işler Cinsel içerikli veya cinsel içerik ile alakalı olan işler Kumar oynanan veya kumarla alakalı olan işler veya bu ieri de yapan işyerlerinin kumar ile ilgili bölüm veya katlarındaki diğer işler Seyahat eden eğlence parkları ve yer değiştirme özelliği olan, sabit adresi olmayan işler Tarım, hayvancılık, balıkçılık, avcılık, madencilik, ormancılık, inşaat sınıflaması altında yapılan işler İnsanlara fiziki dokunmayı gerektiren dövme, masaj veya manikür gibi işler Depo ve mal dağıtımı işleri Kimyevi maddelrin kullanıldığı veya satıldığı işler

Yukarıda sıralanan işler haricinde sponsorlar öğrenciye güvenli ulaşım ve ekonomik konaklama sunamayan bölgelerdeki işleri, programın kültürel öğesine uygun görmedikleri ve Amerikalılar ile iletişimin olmadığı diğer işleri de değerlendirmelerine göre kabul etmeyebilirler. Yasak olan işler listesi her yıl güncellenmektedir. Work and Travel öğrencileri bu işlerden herhangi birisinin kendileri tarafından yapılması isteniyor veya zorlanıyorlarsa Amerika’da yasadışı duruma düşmemek için bu işleri kabul etmemeleri ve sponsorlarıyla iletişime geçip durumlarını aktarmaları gerekmektedir. Amerikan hükümeti tarafından yasaklanmış işlerin listesini ve olabilecek güncellemeleri j1visa.state.gov/programs/summer-work-travel/ adresini ziyaret edi bu linkten Program Exculisions başlığı altında inceleyebilirsiniz.